Braken nieuws op 5 februari 2021: IVB met voorspelde heftige koude het volgende advies voor amandelen: als het kan opslaan in koude schuur/vorstvrije ruimte.. Als dat niet kan beschermen met alles wat je hebt. vooral de dunne, net aangeplante. Maar die zou ik gewoon even er weer uithalen. De voorspelde min 14 is echt teveel voor ze in dit late stadium van de winter. De amandelen bij mij zijn al volop aan het uitlopen, op 6 februari.
Abrikozen en perziken in het jonge stadium en pas aangeplant zijn ook evt wat gevoelig, aanbevolen om ze evt wat te beschermen met een dekzeil, ander plastic. Dit geldt vooral voor dunne 1 jarige boompjes.
De beste tijd voor aanplant is november/ begin december. Dan is de aarde nog warm en die warmte is nodig voor stimulering van nieuwe haarwortels. Spreekwoord gezegd door de oude kweekmeesters: plant bomen in de herfst en beveel ze te groeien, plant ze na maria lichtmis en zorg dat ze groeien. Als je plant na Maria Lichtmis, 2 februari, dan is de grond zo koud dat tot en met april er vrijwel geen wortelgroei kan ontstaan tot mei. Deze zin kan misschien over enige tijd in de vuilnisbak doordat de winters steeds warmer worden. Ik weet, het is tegengesteld warmer-winter, hetzelfde als een hete ijssalon. April tot vaak in mei is een moeilijke tijd voor de laat geplante bomen. Het uitlopen is lucht temperatuur gestuurd, wortel groei is bodem temperatuur gestuurd. Zolang de boom in rust is vindt er vrijwel geen verdamping plaats. Maar zodra de knoppen uitlopen begint de boom ook zijn interne vocht voorraad te verdampen, zonder aanvulling vanuit de wortels. Moeilijke tijd totdat de nieuwe haarwortels beginnen te werken. Vooral schraal lente weer met wind uit het oosten is schadelijk. Dit geldt enkel voor bomen geplant met blote wortel. Bomen in pot kan het hele jaar door, maar dat levert weer ander probleempjes op. Bomen in pot gekweekt hebben geleerd om de wortels in de potvorm te laten groeien en, eigenwijs als ze zijn, willen ze hiermee doorgaan. Bovendien ontstaat er ook een onzichtbare muur tussen pot omstandigheden en de buitengrond. Je kan dit gedeeltelijk opheffen door de potkluit wat los te maken. Ik zal later nog even terug komen op de haarwortels en de herinnering die hierin is opgeslagen. Ikzelf lever enkel met blote wortel,dan is er ook geen berg plastic potten te verwerken/verbranden.
Na aankoop de wortels even nat maken/dompelen in water. Uurtje is, volgens mij, gemiddeld meer dan genoeg. Hoe droger de wortels hoe langer weken. Evt geknakte of gescheurde wortels innemen. Het leven en hergroei zit niet in de dikke oude wortels maar in jonge fijne worteltjes. Daar komen snel weer nieuwe haarwortels aan en enkel deze kunnen vocht opnemen.
Plantgat: ruim uitgraven en zorg voor losse makkelijk bewortelbare aarde. Ikzelf zit op zeer slempgevoelige [slaat snel dicht bij belopen en zware regen] zavel = mengsel van klei en fijne zand deeltjes, die ook nog humusarm is. Speciaal dus onder natte omstandigheden. Ik probeer dan ook in deze omstandigheden niet te planten. Wortels uitspreiden in het plantgat en kruimelige, niet te grove aarde terugplaatsen. Daarna doe ik er een 1/3 kruiwagen compost bij. Dan ga ik husselen. Pak de boom bij het onderste gedeelte van de stam en haal hem op en neer. Net zo lang tot dat de wortels goed contact hebben met de aarde. Een klein gedeelte van de compost zal door kieren wat dieper de grond in zakken. Het grootste gedeelte van de compost blijft bovenop liggen en wordt door wormen enz in de loop van de volgende maanden naar beneden getrokken. NIET AANSTAMPEN!!. Dit mag enkel evt op de hoge zandgronden met grof zand. Water geven is vrijwel nooit nodig in onze regenachtige winters, doe het enkel als je twijfelt of de aarde wel goed aansluit bij de wortels. Luister naar de grond.
Boom palen: hier kun je makkelijk een boek overschrijven met alle meningen, feiten, stokpaardjes en bakerpraatjes. Naar mijn mening , die je gelijk naast je neer kan leggen, moet je de boom niet verwennen met strak en hoog aanbinden aan een boompaal. Dit zorgt bij de boom maar voor het idee dat hij niet hoeft te investeren in sterke stam en wortelgroei. Bomen zijn net mensen. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan. Ik probeer nieuwe aanplant zo laag mogelijk aan te binden en zo kort mogelijk. Alleen in gevallen dat je een kromme boom recht wil trekken/groeien gebruik ik een langere,zo dun mogelijke als kan, bamboestok. Bij planten in de herfst/vroege winter ga ik vanaf juni/juli de vastbindtouwtjes van bovenaf losmaken. Met tussenpozen daal ik af naar beneden, geleidelijkheid is hier ten zeerste aan te bevelen. Net als in ons leven, helaas ben ik nogal stuiterig. Aan het eind is dan de boom een vrije boom. Dit geldt natuurlijk niet voor grotere bomen. Die worden laag aangebonden aan meerdere korte boompaaltjes, en die laten we ook wat langer aangebonden omdat: hoe groter de boom hoe langer ondersteunen. Kleinere boompjes, tot ongeveer 180cm, wortelen veel sneller dan een boom van 400cm. Het mooiste is 1 jarig plantmateriaal. Vaak wordt aanbevolen om na het maken van het gat eerst een boompaal te plaatsen. Persoonlijk kijk ik eerst altijd hoe de boom staat en neem daarna een beslissing over ondersteuning. En kijk ook hoe winderig de boom staat.
Na het planten: dan volgt de moeilijkste stap. Snoei in de vorm die je voor ogen hebt. Maar doe dit niet als de boom in rust is. Perziken en abrikozen snoei je enkel in het blad, dwz na het uitlopen. Het mooiste is na de oogsttijd, tot half september. Maar bij mij lukt dat niet altijd wegens tijdgebrek. Ik begin dus in de lente zodra het weerbericht droog warm lenteweer voorspelt en de knoppen volop uitlopen. Zeg maar half april. Bij dit weertype drogen de wonden snel en dat zorgt ervoor dat bacteriën en schimmels zich niet kunnen nestelen. Ikzelf doe in het voorjaar het kleine snoeiwerk. Dikkere takken doe ik het liefst nog later, als de boom nog langduriger warme dagen heeft. Aprilletje lief, aprilletje zoet, geeft nog wel eens een witte hoed. Voor de jonge kijkbuiskindertjes onder ons: sneeuw.
In veel boeken staat ook vermeld: na de aanplant flink inknippen en als je een palmet, of andere strakke snoeivorm wil maken, zaag er een flink stuk af tot de hoogte van de eerste vertakking. Doe dit niet bij perzik. Ikzelf heb verscheidene perzikbomen verloren aan shock, ze weigerden uit te lopen en stierven een droge dood. De onderstammen liepen wel gewoon uit. Wil je een palmet of waaier, begin dan met zo’n jong mogelijke boom, liefst eenjarig. Voor je begint moet je natuurlijk wel weten wat je wil bereiken. Zie voor snoeien toekomstige blog over boomvormen en snoeien.
Herinneringen: Nog even iets over de haarwortels, daar zit het leven in. Niet in de dikke wortels, dat zijn slechts doorvoer- en vasthoudkanalen. De meeste bomen leven in innige samenleving met schimmels en deze samenleving is voor beide partijen voordelig. De schimmels zijn innig verweven met de haarwortels en leveren mineralen, de boom levert suikers. Het verbazingwekkende is dat het lijkt alsof bomen herinneringen hebben opgeslagen in de haarwortels. We moeten niet denken dat die herinneringen menselijke maat hebben, zoals bv: weet jij nog vorige zomer dat ik zoveel beukennootjes aanmaakte buurman eik?. Maar herinneringen van heel andere aard. Antwoorden op veranderende omstandigheden, bv de wortel ontmoet een rotsblok.Wat nu? Of aanpassingen aan bodemgesteldheid, of aan winderige omstandigheden waardoor de boom zich snel moet verankeren aan de bodem.
Het valt mij op dat de eerste keer aanplant vaak probleemloos verloopt. Door omstandigheden heb ik soms boompjes moeten herplaatsen en dan blijkt het aanslaan veel moeilijker te gaan. Bij het lossteken beroofde ik de boom ook van zijn haarwortels met de net nieuw opgeslagen herinneringen.